Geoteknik Mühendisliği ve Sürdürülebilirlik

Hemen hemen tüm projelerde olduğu gibi sürdürülebilir kalkınma için geoteknik mühendisliğinde de proje hedeflerini gerçekleştirme ile sürdürülebilirliği sağlamada görüş ayrılıkları vardır. Minimum çevresel etki ve yüksek katma değerin ( ekonomik ve sosyal ) hedeflendiği bir çağda, tüm mühendisler sürdürülebilir gelişmeye özellikle dikkat etmelidirler. Bununla birlikte geoteknik mühendisliği sürdürülebilirlik referanslarının şekillenmesi ve sağlanmasında kritik role sahip olmasından dolayı geoteknik uygulamalar maksimum kazanç sağlanırken inşaat projesinin etkilerinin azaltılmasını sağlayabilecektir. Lakin geoteknik dünyasında değişim için hala bir direnç ve gönülsüzlük mevcuttur. Bu makalede sürdürülebilirliğin geoteknik mühendisliği açısından önemine değinilmektedir.

Anahtar kelimeler: Sürdürülebilirlik, geoteknik, geoteknik mühendisliği, çevre.

GEOTEKNİK MÜHENDİSLİĞİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK NEDEN ÖNEMLİDİR?

İnşaat mühendisliği uygulamaları hem kaynak hem yakıt tüketimine yol açmaktadır. İnşaat sanayii her yıl küresel enerji kaynaklarının ve kum,çakıl ve taş kaynaklarının %40’ını tüketmektedir (Dixit ve diğ., 2010) . İnşaat faaliyetleri iklim değişimine, ozon hasarına, toprak erozyonu ile hava ve su kirlililiğine yol açmaktadır (Kibert 2008). Geoteknik inşaat projeleri sadece yukarıda değinilenleri etkilemekle kalmayıp aynı yüzlerce yılda şekillenen yeryüzü tabakalarında değişimler ile toplumların sosyal ve etik değerlerini de etkilemektedir. Bundan dolayı geoteknik uygulamalar sürdürülebilir gelişmenin sağlanması açısından sosyal, çevresel ve ekonomik faktörler ile ilişkilidir.

Sürdürülebilir gelişme mevcut ve gelecek kuşakların yaşam kalitesini geliştirmeyi amaçlamaktadır. En çok kullanılan sürdürülebilirlik tanımlamasına göre (Brutland Raporu, 1987); sürdürülebilir gelişme insanların potansiyellerinin farkına varmalarına ve yaşam kalitelerini arttırmalarına eş zamanlı olarak dünyanın yaşam destek sistemlerinin korunması, arttırılmasıdır. Sürdürülebilir gelişmeyi tanımlamanın bir diğer yolu da ekonomi, çevre ve insanların olduğu   bir üçlüdür.

Son elli yılda sürdürülebilir gelişmeyi sağlamak için yeni çözümler geliştirilmeye çalışılmıştır. Birleşmiş Milletler Çevre ve Gelişme (UNCED) Konferansı’nda ( Rio d Janeiro, 1992) 179 devlet Agenda 21’i imzalamıştır. Bu tarihten sonra sürdürülebilir gelişme pek çok ülkeyi kapsayan politik bir hedefe dönüşmüştür.

Günümüz toplumunun karşılaştığı zorluklar oldukça karmaşıktır ve sürdürülebilir gelişmenin dikkate alınmamasının pek çok neticesi vardır. Sürdürülebilir gelişmede karşılaşılan zorluklara dikkat çekmek için toplumun bütün kesimlerini kapsayan küresel ve yerel angajmanlara ihtiyaç vardır. Mesela inşaat mühendisleri toplumda altyapı, ulaşım ve binalardan sorumlu oldukları için kilit bir role sahiplerdir. Faaliyetlerinde sürdürülebilir gelişmeyi dikkate almaları olumlu sonuçlara yol açarak yol gösterici olabilir.

Geoteknik mühendisleri, doğrudan inşaat mühendisliği ile bağlantılı olarak sürdürülebilir gelişmede önemli bir rol oynayabilirler. Geoteknik mühendisliği projelerin ilk safhalarından itibaren çevresel etkileri azaltarak ve sosyoekonomik değerler yaratarak sürdürülebilirlik açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Geoteknik mühendisliğinin sürdürülebilir gelişmeyi nerede ve nasıl etkileyebileceğini anlamak önemlidir.

Geoteknik mühendisliği inşaat sanayii’nin önemli bir kısmı olmasından dolayı sürdürülebilir gelişmede büyük etkiler sağlayabilecek bir potansiyele sahiptir. Geoteknik işleri büyük miktarda enerji kullanarak büyük miktarda zeminin yer değiştirmesinden ile dikkate değer miktarda doğal kaynak ve insan gücü kullanımından sorumludur (Jefferis;2005).  Geoteknik mühendisleri ulaşım, altyapı ve bina projeleri için yeryüzünün değiştirilmesinden ve yer seçiminden sorumlu olmalarından dolayı; tabii çevre ve su kaynakları üzerinde büyük bir etkiye sahiplerdir. Geoteknik mühendisliğinde sürdürülebilirliğe dikkat çekmek inşaatlarda sürdürülebilirliği sağlamak için ana koşuldur. İnşaat zincirinde ilk halka olmasından dolayı geoteknik mühendisliği inşaat kaynaklı zararlı etkilerin azaltılmasında ve çevresel etkilerin azaltılmasında büyük bir potansiyele sahiptir.